Als je bewust bezig bent met duurzaamheid en een gezonde levensstijl, is het belangrijk om goed te letten op de ingrediënten van de producten die je koopt. We schreven daarom al een artikel over e-nummers en toen we een pakje bouillon van Zonnatura tegenkwamen met daarop de tekst ‘zonder gistextract’ vroegen we ons af wat er dan eigenlijk (mis) is met gistextract. Een nieuw onderwerp voor een artikel was een feit!
Wat is gistextract?
Veel bouillonblokjes en -poeders bevatten gistextract. Gistextract is een smaakstof die wordt toegevoegd om de smaakt te versterken. Gistextract wordt gemaakt van verse gist. Het proces is wat ingewikkeld om uit te leggen, maar het komt er (simpel uitgelegd) op neer dat uit de verse gist een soort bouillon wordt getrokken. Hierbij worden gist-eiwitten afgebroken tot aminozuren. Het resultaat is een donkere, stroperige vloeistof die rijk is aan umami, de hartige smaak die we ook terugvinden in vlees, kaas en paddenstoelen.
Duurzaamheidskwesties rond gistextract
Hoewel gistextract een natuurlijke product is, zijn er een aantal duurzaamheidskwesties waar je rekening mee kunt houden:
- Energieverbruik: het produceren van gistextract vergt veel energie, omdat de gist moet worden gekweekt, geoogst en verwerkt.
- Monocultuur: gistextract wordt meestal gemaakt van een enkele giststam, wat kan leiden tot monoculturen en een gebrek aan biodiversiteit.
- Transportemissies: gistextract wordt vaak over grote afstanden vervoerd. Dat draagt bij aan de uitstoot van broeikasgassen.
Gezondheidseffecten van gistextract
Er is bovendien discussie over de gezondheidseffecten van gistextract. Hoewel het door veel mensen goed wordt verdragen, zijn er wel wat nadelen. Gistextract bevat bijvoorbeeld veel natrium. Natrium kan bij overmatige consumptie bijdragen aan een hoge bloeddruk. Daarnaast zijn sommige mensen gevoelig voor glutamaat, een bestanddeel van gistextract, en kunnen symptomen ervaren zoals hoofdpijn en een tijdelijke stijging van de bloeddruk.
MSG is geen gistextract
Weleens gehoord van MSG? Mononatriumglutamaat (MSG of E621) is een sterk geconcentreerde, synthetisch geproduceerde vorm van glutaminezuur. MSG heeft een E-nummer en dat betekent dat de Europese autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) de stoffen gecontroleerd heeft en het gebruik veilig vindt. MSG heeft dezelfde hartige smaak als het natuurlijke gistextract, maar is wel veel goedkoper om te maken. Mononatriumglutamaat is voornamelijk te vinden in kant en klaar producten en bewerkt voedsel. Er is meermaals onderzoek gedaan naar MSG en daaruit blijkt dat er, tot nu toe, geen schadelijke effecten op de lange termijn optreden bij het consumeren van MSG. Wel kunnen er mensen overgevoelig zijn voor de stof.
Gistextract in producten verkrijgbaar in biologische winkels
Wist je dat in biologische winkels, zoals Ekoplaza, alleen producten met E-nummers zijn toegestaan die op een lijst van uitzonderingen staan? E621 (MSG) staat niet op de lijst, dus deze ga je ook niet vinden in biologische producten. Als je wel gistextract tegenkomt in een biologisch product, dan zijn deze hoogstwaarschijnlijk van natuurlijke oorsprong. Ga dus voor biologisch als je alleen producten wil eten waar natuurlijk gistextract aan toegevoegd is.
Alternatieven voor bouillon met gistextract
Liever helemaal geen gistextract? Dan zijn er gelukkig duurzame en gezonde alternatieven voor bouillon zonder gistextract:
- Gistextractvrije bouillon: er zijn steeds meer merken die bouillonproducten aanbieden zonder gistextract. Denk bijvoorbeeld aan de bouillon van Zonnatura die we eerder in dit artikel noemde.
- Zelfgemaakte bouillon: door zelf bouillon te maken van groenten, kruiden en specerijen, weet je precies wat erin zit en vermijd je onnodige additieven.
- Natuurlijke smaakversterkers: gebruik ingrediënten zoals paddenstoelen, zeewier en gedroogde tomaten om umami aan je gerechten toe te voegen zonder gistextract.
Consumeer jij nog producten met gistextract? Of ben je overgestapt op gistextract vrije producten?
Bronnen: rivm.nl, voedingscentrum.nl
